دلیل‏ها و قرائنی که بر درستی دیدگاه شیعه در مسأله غدیر گواهی می‏دهد، عبارت است از:
1- معنای ولایت: لغت شناسان کلمه ولایت را سرپرستی، عهده‏داری امور، سلطه، استیلاء، رهبری و زمامداری معنا کرده‏اند. معنای این کلمه و برخی از مشتقاتش در کتاب‏های لغت اهل سنت چنین است:
الف) المفردات: «وِلایت یعنی یاری کردن و وَلایت یعنی، زمامداری و سرپرستی امور و گفته شده است که وِلایت و وَلایت مانند دِلالت و دَلالت است و حقیقت آن «سرپرستی» است. ولی و مولی نیز در همین معنا به کار می‏رود.» [1] .
ب) النهایه: «ولیّ یعنی یاور... و هر کس امری را بر عهده گیرد، مولی و ولیّ آن است و از همین قبیل است، حدیث «من کنت مولاه فعلی مولاه...؛ و سخن عمر که به علی(ع) گفت: تو مولای هر مؤمنی شدی؛ یعنی ولیّ مؤمنان گشتی.» [2] .
ج) الصحاح فی لغة العرب: «... هر کس سرپرستی امور کسی را به عهده گیرد، ولیّ او است.» [3] .
د) معجم مقاییس اللغة: «... هر کس زمام امر دیگری را به عهده گیرد، ولیّ او است.» [4] .
با این سخن لغت شناسان، چگونه می‏توان «من کنت مولاه فعلی مولاه» را به معنای «دوستی» صرف دانست و سرپرستی اجتماعی و زمامداری را از آن جدا ساخت؟! مگر نه این است که «ابن اثیر»، لغت‏شناس معروف، تصریح می‏کند کلمه «مولی» در روایت پیامبر «من کنت مولاه فعلیّ مولاه» و نیز سخن عمر در معنای سرپرستی به کار رفته است؟
2- خطاب تند و قاطع پروردگار: اگر حادثه غدیر صرفاً برای اعلام دوستی حضرت علی(ع) بود، آن قدر اهمیت نداشت که خداوند به پیامبرش بگوید اگر آن را ابلاغ نکنی، رسالت الاهی را انجام نداده‏ای. خداوند می‏فرماید: «یا ایها الرسول بلغ ما انزل الیک من ربک و ان لم تفعل فما بلغت رسالته واللّه یعصمک من الناس ان اللّه لایهدی القوم الکافرین». [5]  این اخطار شدید اللحن به خوبی نشان می‏دهد که مسأله از این حرف‏ها بالاتر است. البته محبت امیرالمؤمنین(ع) جایگاهی والا دارد و یکی از نشانه‏های ایمان است؛ ولی در این خطبه تنها «ولایت محبت» مراد نیست.
3- ایمنی بخشیدن پروردگار: در آیه یاد شده خداوند پیامبر را ایمنی خاطر می‏بخشد و می‏فرماید: خداوند تو را در مقابل توطئه‏های مردم محافظت می‏کند؛ «واللّه یعصمک من الناس». این امر نشان می‏دهد مأموریت غدیر مسأله‏ای مهم بود و پیامبر(ص) بیم داشت برخی بر اثر هواهای نفسانی به مقابله با آن برخاسته، توطئه کنند؟ آیا فقط اعلام دوستی حضرت علی(ع) چنین خوفی پدید می‏آورد؟
4- گزینش مکان: پیامبر(ص) جحفه را که مکان انشعاب مسافران است، انتخاب کرد تا همگی قبل از انشعاب در سخنرانی آن حضرت حضور داشته باشند. افزون بر این، دستور داد کسانی که از آن مکان گذشته‏اند، برگردند، و صبر کرد تا عقب ماندگان از راه برسند. همچنین دستور داد شاهدان به غایبان اطلاع دهند و این «نبأ عظیم» را به گوش همگان برسانند. این امور نشان می‏دهد مسأله برای امّت اسلامی فوق العاده مهم و حیاتی است؟ آیا عاقلانه است که پیشوای بزرگ مسلمانان در واپسین سخنرانی‏اش حج گزاران خسته و کوفته را گرد آورد و با این تأکیدات فراوان همه را به دوستی علی(ع) فرا خواند.
5- نزول آیه اکمال: پس از اجرای این مأموریت، آیه «الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دیناً» فرود آمد. این امر نشان می‏دهد مسأله از صرف محبت بالاتر بود. آیا می‏توان گفت: فقط با دوستی حضرت علی(ع) - نه رهبری و پیشوایی آن حضرت - دین کامل می‏شود و خداوند اسلام را می‏پسندند؟! از سوی دیگر، اگر مسأله فقط دوستی و مودّت بود، قبلاً درباره آن آیه نازل شده، از این جهت نقصی در دین وجود نداشت. آیه «قل لا اسألکم علیه اجراً الا المودة فی القربی»، [6]  پیش‏تر فرود آمده بود. پس آیه اکمال پیامی دیگر دارد.

نوشته شده توسط : پویا آقاپور

[ نظر]